ATATÜRK VE KİTAP

İbrahim Sanalp

ibrahim@kestelyore.com

     Atatürk, kitap okurken, yazarın düşüncesine katıldığı cümlelerin, paragrafların altını kırmızı kalemle çiziyor. Katılmadığı bölümleri ise mavi kalemle çiziyor. Önemli bulduğu paragrafın yanına xx işareti koyuyor. Çok önemli bulduğu paragrafın yanına xxx işareti koyuyor.

     Okuduğu kitapların üstüne kurşun kalemle notlar yazdı. Genellikle kitapları masa başında okudu. Nereye gitse kitaplarıyla gitti. Savaşta, cephede kitap okumaya zaman buldu.

     Savaş bitti. Şimdi, kitap okuyarak, kültür-sanat mücadelemizi sürdüreceğiz, dedi.

     Büyük öğrenme isteği vardı. Fransızca kitaplara meraklıydı.  1233 tarih kitabı okudu. Nuri Ulusu’ya göre, Karl Marks’ı da okudu. 388 edebiyat kitabı okudu. 212 Güzel Sanatlar kitabı okudu. Din konusunda 161 kitap okudu. Yaşamı boyunca 4289 kitap okudu. Dede Korkut Hikayeleri, başucu kitabıydı.

     Atatürk çok kitap okuyarak, kütüphane ve kitaba önem verdiğini gösterdi. Çok kitap okuyan, Kütüphaneler Haftası’nı daha iyi anlar.

     1716 yılında Şehit Ali Paşa, Petrovaradin Savaşı’nda şehit düştü. Kitap koleksiyonu müsadere edildi. Şeyhülislam Ebu İshak İsmail’den fetva alındı. Bu fetvaya göre kütüphanelerdeki kitaplarda aklın/felsefenin bulunması gereksizdi. Tarih, edebiyat, matematik vs. kitaplar caiz değildi. İslam hukukuna göre, caiz olmayan kitapların sonu yakılmak olmalıydı. Kütüphanelerde sadece dini kitaplar bulunmalıydı.

     Bu fetva sonucunda, müspet bilimlere dair kitaplar cami kütüphanelerinden çıkarıldı. Dini kitaplar dışındaki eserlere şüpheyle bakılır oldu. Halk kitaptan korktu. Caminin dünya ile bağı azaldı.

     Kitap sadece eğitim-öğrenim aracı olarak görüldü. Milli Kütüphane kurma çalışmaları, cılız kaldı. Halka göre din kitapları dışındaki kitaplar caiz değildi.

     Yazarların, düşünürlerin kitap yazması, çeviri, uyarlama yapması dili, kültürü zenginleştirir. Ahmet Vefik Paşa, Molier’den tiyatro kitaplarını, uyarlama yaparak çeviri yaptı.

     Mustafa Kemal Atatürk, Fransızcadan Piyadenin Eğitimi için kitap çevirisi yaptı.

     Bilginin bütününden faydalanmalıyız. Bilgi bütünlüğüne ait kitaplar, kütüphanelerde okuyucuya sunulmalıdır.

     Kişi başına en çok kitap okuyan toplum Japonlardır. Japonya sanayileşmiş, bilginin bütününden faydalanan toplumdur. Örnek almalıyız.

Not: Bu yazı, Sözcü Gazetesi yazarı, Soner Yalçın’ın köşe yazısından faydalanarak yazıldı.