Ä°KÄ°NCÄ° ABDÃœLHAMÄ°T

Ä°brahim Sanalp

ibrahim@kestelyore.com

Her şey bilgi bütünlüğü ile ilgili olur. İkinci Abdülhamit de bilgi bütünlüğü ile ilgili olur. Bilgi bütün olur. Bilgi, dini bilgi ve dünya bilgisi olarak ikiye ayrılır. Dini bilgi, dünya bilgisini, kutsayıp kabul eder. Dini bilgi içinde, kutsanmış dünya bilgisi vardır.

Feodal sistemde, dini bilgi, dünya bilgisini denetler. Denetleme, fetva ile yapılır. Kapitalist sistemde, bilgi bütünlüğü vardır. Bilgi, ikiye ayrılır. Dini bilgi ve dünya bilgisi, bilgi bütünlüğü olur. Dini bilginin ibadet kuralları için fetva verilir. Dünya bilgisi için fetva verilmez.

1789 yılında Fransa’da devrim olur. Eşitlik, kardeşlik, özgürlük kavramları kabul edilir. Laiklik kabul edilir. Osmanlı Devleti Hükümeti, Paris’teki Osmanlı Devleti elçisine, laiklik nedir? Diye sorar. Bilgi ister. Laikliğin, la dini-dinsiz- anlamına geldiği bilgisi verilir. Laikliğin anlamı, yalan bilgi olarak Osmanlı Devleti’nde yayılır.

Laiklik, bilginin ikiye ayrılmasıdır. Laiklik, dini bilginin, dünya bilgisinden ayrılmasıdır. Laiklik, din işleri bilgisinin ve devlet işleri bilgisinin ayrılmasıdır.

Dini bilgi, inanarak öğrenilir. Dünya-devlet bilgisi, sorgulanıp öğrenilir. Dini bilgi, kaderciliği telkin eder. Kadercilikte her şeyden Allah sorumlu olur. Dünya-devlet bilgisinde, içinde yaşanılan şartlar sorgulanır. Buna, determinizm-gerekircilik denir. Her şeyden içinde yaşanılan şartlar sorumlu olur. Laiklik, iki ayrı bakış açısıyla dünyaya bakmayı sağlar. Birincisi, dini bilginin bakış açısıyla dünyaya bakılır. İkincisi, dünya-devlet bilgisinin bakış açısıyla dünyaya bakılır.

Fransa’da Meclis, anayasaya göre kanun yapar. Herkes kanunlara uyar. Kralın yetkileri sınırlanır. Fransız Devrimi’nin etkileri, dünyaya yayılır. 1876 yılında Birinci Meşrutiyet ilan edilir. Anayasa kabul edilir. Osmanlı Meclisi ve Ayan Meclisi açılır. Padişahın yetkilerine sınırlama getirilmez. İkinci Abdülhamit, bir yıl sonra, anayasayı rafa kaldırır. Osmanlı Meclisi ve Ayan Meclisi toplantıya bir daha çağırılmaz. İki meclis de tatile girer. İkinci Abdülhamit, tek başına devleti yönetir.

Medresenin yanına yeni okullar açılır. Harbiye, askeri görevli yetiştirir. Mülkiye lisesi, devlet memuru yetiştirir.

Osmanlıca elifbası, üç sesli harf içerir. Türkçe sekiz sesli harf içerir. Bu yüzden Osmanlıca okumak ve yazmak zordur. İmla yanlışları çok olur. Osmanlı Devleti’nde Fransızca eğitim veren okullar açılır. Osmanlı Devleti ile Avrupa devletleri arasında Fransızca yazışmalar yapılır.

Fransa’da din kurallarına göre karar veren mahkemeler kapatılır. Roma Devlet Hukuku’na göre karar veren mahkemeler kurulur. Roma Devlet Hukuku, dünya bilgisiyle oluşturulur. Toplumun en küçük parçası, aile olur.

İkinci Abdülhamit, din kurallar içeren, Mecelle kurallarını kabul etti. Roma Devlet Hukuku’nu uygulamadı. Devlet işlerinde, din kurallarına göre yaşayış devam etti. Dünya bilgisine göre, yeterince devlet kuralı oluşturulamadı. Tekkeler ve zaviyeler devam etti. Buralarda, mürit-mürşit iletişimi devam etti. Cemaat örgütlenmesinden, cemiyet örgütlenmesine geçilemedi. Cemaat örgütlenmesinde, mürit iradesini mürşidine teslim eder. Mürit, mürşidin söylediklerini yapar. Kendi iradesini kullanamaz. Mürşit, tek başına cemaati yönetir. Cemiyet örgütlenmesinde, cemiyetin üyeleri, kendi iradeleriyle karar verir. Cemiyet üyeleri toplanıp başkan ve yönetim kurulunu seçerler. Başkan ve yönetim kurulu, cemiyeti beraber yönetir.

İkinci Abdülhamit, laikliğin Osmanlı Devleti’ne gelmesini önledi. Fransa’daki yeniliklerin Osmanlı Devleti’ne gelmesini önledi. Dini bilginin dünya bilgisini fetva ile denetlemesi, devam etti.

1908 yılında İkinci Meşrutiyet ilan edildi. Anayasa uygulanmaya başlandı. Osmanlı Meclisi ve Ayan Meclisi açıldı. İkinci Abdülhamit’in yetkileri sınırlandı. Üniversite açıldı. 1909 yılında alaylı-mektepli ayrımı yapılan ayaklanma oldu. İkinci Abdülhamit, görevden alındı. Fransa’dan dünyaya yayılan yenilikler, Osmanlı Devleti’ne gelmeye başladı. İstanbul ve büyük şehirlerde, elektrik ve elektrikli araçlar kullanılmaya başladı. Telgraf ve telefon hatları çekildi.

İkinci Abdülhamit, devleti tarikatların mürşitleriyle yönetti. Hafiye teşkilatı kurdu. Sansür uyguladı. Kendine bağlı, milis gücü kurdu. Kendine ait bütçesi vardı. Alman bankalarında parası vardı. Sarayda ecnebi doktorlar görev yapardı. Halk, yarı aç yarı tok yaşardı.