KENDİNİ BİL

İbrahim Sanalp

ibrahim@kestelyore.com

Metafor ve vuzuh, iki temel insan davranışı olur. Vuzuh, uyanık düşünme ve davranma yasasıdır. Metafor, rüyada hüküm süren tasavvurlarla bağlantılıdır. İnsanın, tabiatla ve kendisiyle kurduğu, nesnel olmayan çeşitli ilgiler, metaforla kavranır. Edebiyatta metafor, benzetme özelliği taşır. Düşüncenin bir nesneye benzetme yapılarak anlatılmasıdır. İnsan hayatı, bir merdivene ya da çakıllı, dikenli bir yola benzetilerek anlatılır.

Metafor ve hakikat, iki büyük yaşam yarısı-parçası- olur. İnsanlar, metafor ve hakikati, önce ayırır, sonra kaynaştırmaya çabalar. İnsanlar, gruplar halinde bir araya gelirler. İtaat, insanın kendi kanaatiyle, çoktandır yapmayı başaramadıklarını, yapmasına izin verir.

Feodal sistemde, kısa zamanda çok kâr amaçlandığı belirtilir. Kapitalist sistemde, devamlı olan az kâr amaçlandığı belirtilir. Aşar, onda bir demektir. Üründen onda bir oranında alınan vergidir. Kapitalizm, kâr etmeyi amaçlar. Kâr üzerinden belirli oranda vergi alınır. Kapitalizmde, ekim, dikim, ürün bir bütündür. Kâr, bütünün parçası olur. Kâr yoksa vergi alınmaz. Feodal sistemde, kâr olmasa da aşar vergisi alınır. Feodal sistem ve kapitalist sistemin özelliklerini bilmek gerekir.

“Kendini bil!” ibaresi, bilgili olmayı, bilgi öğrenmeyi işaret eder. İnsan, kendini, diğer insanları, doğayı bilmek için çaba gösterir. Bilmek, bilgi ile olur. İnsan, bilgi ile bilinçli olur. İnsan, bilgi ile karar verir.

Bütün-parça ilgisi ile düşünceyi açıklamak, bir kural olur. Eğitim kavramı, bütün özelliği taşır. Öğretim kavramı, parça özelliği taşır. Örnek: Eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim bölümlerinden oluşur. Bir kavram, bütün kabul edilerek, parçaları gösterilir. Matematik öğretimi, eğitim bütünlüğü içinde parçayı belirtir. Eğitim, bilgi bütünlüğünü gösterir. Matematik öğretimi, bilgi türünü gösterir. Kişinin eğitiminde, matematik öğretimi gereklidir, ifadesi: Bütün-parça ilgisini belirtir.

Laiklik, bilgi bütünlüğü olur. Din işleri bilgisi ve devlet işleri bilgisi, laikliğin parçaları olur. Laik eğitim, din işleri bilgisinin ve devlet işleri bilgisinin öğrenilmesi olur. Din işleri bilgisi, dini bilginin ibadet kurallarını içerir. Dini bilginin muamelat ve ceza kuralları, şeriat olur. Şeriat kuralları, nas edilmiştir. Nas etmek, bir kuralın uygulamasının, durdurulması olur.

Bilgi felsefesi, bilgi bütünlüğünü ve bilgi türlerini anlatır. Bilgi felsefesi, altı bilgi türünden oluşur. Günlük bilgi, teknik bilgi, dini bilgi, sanat bilgisi, bilimsel bilgi, felsefe bilgisi…  Bilgi felsefesi, altı bilgi türünün öğrenilmesi olur.

“Laik ve bilimsel eğitim” ibaresinde, bütün-parça ilgisi yoktur. Laiklik, bütün özelliği taşır. Bilimsel bilgi, bilgi felsefesinin parçası olur. Bilimsel bilgi, laikliğe göre, devlet işleri bilgisi içinde yer alır. Laik eğitim denilmesi yeterlidir. Laiklik, bilginin iki türe indirgemesi olur. Bilimsel bilgi, bilgi felsefesinin içinde, bir bilgi türüne indirgeme olur. “Laik eğitim ve bilimsel bilgi öğretimi” ibaresi, bütün-parça ilgisine, uygun olur.