DEPREM VE YAÄžMACILIK

Av. Can Lafcı

canlafci@kestelyore.com

         Ä°nsan özünde iyi midir kötü müdür sorusu, felsefenin saÄŸlam tartışma alanlarından biri. Bu soruya belki herkes yaÅŸadıkları üzerinden zaman zaman farklı cevaplar verebilir. Ãœlkemizin gerçeÄŸi olan deprem, her tekrar ettiÄŸinde insanların enkaz altından canlı çıkmasına, hayatlarına geri dönebilmelerine dair umudumu 1999 depreminden kalan yaÄŸma hikayeleri gölgeler. Bu yaÄŸmacıların varlığı da insanın özünde iyi falan deÄŸil rezil bir yaratık olduÄŸu fikrine iter beni.

         Hazırlıksız yakalandığımız bu ilk büyük depremden sonra kurtarma ve yardım çalışmalarındaki eksikliÄŸe hiç akla gelmeyecek bir sorun daha eÅŸlik etmiÅŸti. ÇeÅŸitli yerlerden deprem bölgesine yardım bahanesiyle hücum eden insanlığın ne kadar iÄŸrenç olabileceÄŸini gösteren yaÄŸmacılar, enkaz altından çıkan paraları, altınları ve deÄŸerli eÅŸyaları yaÄŸma etmekle kalmayıp kurtarılmayı bekleyen insanları da öldürdüler. Enkaz altında kalan bir kadının bileziklerini almak için bileklerinin kesildiÄŸi, ölüm nedeninin de bu kesiye baÄŸlı kan kaybı oluÄŸunu tespit eden otopsi raporu arÅŸivimde mevcut. Enkazdan yüklü hırsızlık yapıp kendilerini gören depremzedenin başına taÅŸla vurarak öldüren caniler de adliye kayıtlarında mevcut. Buna benzer pek çok olay yaÅŸandı. Hepsi gerçek. Ä°zmir’de yaÅŸanan depremde az sayıda bina yıkıldığı için güvenliÄŸi saÄŸlamak ve yardım çalışmalarını yönetmek kısmen kolay oldu.

          Beklenen büyük Ä°stanbul depreminde ise yıkımın çok daha büyük olacağını düşündüğümüzde, deprem sonrası kurtarma çalışmalarının yanı sıra, anında enkaz altındaki insanların mal ve can güvenliÄŸini korumak adına silahlı ve disiplinli bir kuvvetin güvenlik saÄŸlaması gerekecek. Bu güç de şüphesiz TSK olacaktır. Ordunun bu konuda bir eylem planı olduÄŸunu biliyoruz. Ancak deprem ve büyük afet durumunda güvenliÄŸin saÄŸlanması, enkaz altındaki insanların canına ve malına, kurtulanların da canına, malına, ırzına tasallut edecek aÅŸağılıkların saldırılarına karşı sert önlemler alınması gerekecek. Bunun ÅŸimdiden bir yasa ile sınırlarının çizilmesi yerinde olur düşüncesindeyim. Zira deprem sonrası yaÅŸanacak kaos ortamında, suç iÅŸlemenin serbest olduÄŸu, kimsenin suç iÅŸleyenleri yakalayamayacağı düşüncesi ile deprem bölgesine saldıracak olan  insan görünümlü varlıklar, bizimle aynı oksijeni soluyorlar. Bu bir gerçek ve depremin bir baÅŸka önemli yönü. Yapı güvenliÄŸi, can güvenliÄŸi ve benzeri konularda alınacak diÄŸer tedbirler her gün tartışılıyor. Ancak deprem sonrası dönemde yaÅŸanacak bu sorunu da ÅŸimdiden öngörmek ve önlemi almak gerekli.

         Umarım beklenen depremler hafif ÅŸiddetli olur ve ciddi zarara sebebiyet vermez. Ancak gerçekleÅŸtiÄŸinde deprem sonrasında yaÅŸanacak bu sorunla da baÅŸ edebilmemiz gerekecek.